استاندارد شماره 1 حسابداری : صورتهای مالی
استاندارد شماره یک حسابداری (استانداردهای ملی) در سال 1397، تجدید نظر و از ابتدای سال 1398 لازم الاجرا شد. این استاندارد حسابداری اهداف صورت مالی را شرح می دهد.
در این استاندارد، مباحثی همچون هدف از صورت مالی،عناوین،تشخیص،اقلام و شناختی کلی و با جزئیات از آن همچون صورت وضعیت مالی،صورت سودوزیان همراه با شکل جامع آن،صورت جریان‌های نقدی و صورت تغییرات در حقوق مالکانه طرح شده است.یادداشتهای توضیحی نیز همراه با این صورتها و اطلاعات مقایسه‌ای دوره‌های قبل گزارشگری عنوان شده است.
در این استاندارد،مبنای تهیه صورت مالی با مقاصد عمومی فراهم می‌شود.بدین شکل که این استاندارد برای مقاصد گزارشگری یا بنگاه‌های اقتصادی خاص پیش بینی نشده و برای تمامی فعالیت‌های اقتصادی،استفاده کلی دارد.لازم به ذکر است که در برخی واحدهای اقتصادی (انتفاعی و غیرانتفاعی) همچون خیریه‌ها،امکان دارد تغییراتی در عناوین اقلام صورت های مالی رخ دهد.
در بخشنامه سازمان حسابرسی که نحوه ارائه و طبقه‌بندی صورت مالی عنوان شده است،ترتیب و نحوه گزارش آنان صرفاً پیشنهادی است.بدین ترتیب،وضعیت آن می‌تواند بصورت گزارشی و یا به شکل حساب T سابق نیز ارائه شود.بااین‌حال،بنظر می‌رسد که شکل T،همچنان اطلاعات روشن‌تری را فراهم می کند.همچنین،ترتیب ارائه شده در بخشنامه فوق صرفاً پیشنهادی است و می‌تواند بصورت دیگری اعمال شود.
یادداشتهای همراه صورتهای مالی:
این یادداشت‌ها از عناصر مهم حسابداری هستند.یادداشتهای توضیحی،اطلاعاتی تکمیلی و افزون بر آنچه در متن استاندارد گنجانده شده را عنوان می‌کند.این یادداشت‌ها دارای اهداف و مفاهیم گوناگونی هستند:
- تشریح یا توصیف اقلام در متن صورتهای مالی نظیر توصیف تعهدات بلند مدت
- داراییهای ثابت مشهود،و رویه‌های حسابداری اعمال شده در تهیه صورتهای مالی.
این یادداشت‌ها به شکل قابل توجهی برای استفاده کنندگان از صورت مالی،کارآمد است.بعنوان مثال،می‌توان به نحوه تسعیر ارز و نرخ های قابل دسترس آن اشاره کرد.همچنین،می‌توان نحوه استهلاک گیری دارایی‌ها را در جدولی گنجاند.بدین شکل،می توان از این یادداشت‌ها بعنوان بخش مهمی از صورت مالی یاد کرد.منظم بودن این یادداشت‌ها از نیازمندی‌های مهم است.
طبقه‌بندی در صورتهای مالی:
طبقه بندی در حسابداری امری مهم است.طبقه بندی را می توان موردی کلیدی در بحث صورت مالی درنظر گرفت.اگر دارایی و بدهی در صورت وضعیت مالی به جاری و غیرجاری طبقه بندی شوند،باید دارایی/بدهی مالیات انتقالی را به عنوان دارایی/بدهی غیرجاری درنظر گرفت.
فرضیه بسیار مهم تداوم فعالیت در صورتهای مالی:
صورت مالی،یکی از مفروضات حسابداری است.آنها باید بر اساس تداوم فعالیت تهیه شوند مگر آنکه مدیریت دو تصمیم گوناگون گیرد:
- قصد انحلال یا توقف عملیات را داشته باشد.
- شرایطی درنظر گیرد که بابت فعالیت در آینده،تداومی مشاهده نشود. واحد تجاری نیز دلایل تداوم فعالیت را باید افشاء کند.
با درنظر گرفتن شرایط فوق،این فرضیه در صورتهای مالی مفهومی نیازمند به توجه است.
اقلام بااهمیت در صورتهای مالی:
واحد تجاری باید اقلام بااهمیت را جداگانه ارائه کند.چنان که باید اقلامی که ماهیت مشابه ندارند را نیز به طور جداگانه ارائه کند،مگر آنکه بی اهمیت باشند.
در این استاندارد،اهمیت دارای تعریف خاص و ویژه ای است.یک قلم بااهمیت باید به تنهایی یا مجموعاً تأثیرگذار باشد.یعنی بتواند بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان از صورتهای مالی تاثیر گذارد.
هدف از تهیه:
ارائه اطلاعات از وضعیت و عملکرد مالی و انعطاف پذیری واحد اقتصادی،هدف صورتهای مالی است.اطلاعات باید قابل فهم و قابل مقایسه باشند.قابلیت در مقایسه ایجاد می شود وقتی ثبات رویه رعایت شود.یعنی محاسبه رویدادهای مشابه از یک دوره به دوره دیگر مشابهاً صورت گیرد.بعنوان مثال،اگر برای محاسبه بهای موجودی کالای پایان دوره از روش میانگین استفاده شود،مشابهاً درعملکرد دوره آینده استفاده شود.
قابل فهم بودن به معنی روشن بودن است.یعنی حداقل افراد دارای علاقه یا دانش نسبی به حسابداری،با مطالعه جهت بهره مندی از این صورتها، آنها را درک کنند.درنتیجه،قابل فهم بودن صورتهای مالی از نیازمندی‌های قابل توجه است.